ΠΩΣ ξεκίνησε και από πού το έθιμο να σφυρίζουν όταν περνούν από τον Άγιο Δημήτριο τα πλοία που έρχονται και φεύγουν και ο Άγιος Δημήτριος να «άπαντα» με χαρούμενα κτυπήματα της καμπάνας του.
Ένα σύντομο ιστορικό άρθρο για ένα από τα ωραιότερα ζωντανά έθιμα της Σύρου που θα σας συγκινήσει άλλα και θα μάθετε πολλά που δεν γνωρίζατε από μια ακόμη άγνωστη πτυχή της ιστορίας της Σύρου.
Δεν υπάρχει άνθρωπος στην Σύρο, άλλα και επιβάτης σε πλοίο που έρχεται η φεύγει από την Σύρο που να μην αναρωτιέται άλλα και να συγκινείται ευχάριστα ακούγοντας το πλοίο της γραμμής λίγο πριν μπει στο λιμάνι της Ερμούπολης περνώντας κάτω από τον Άγιο Δημήτριο να σφυρίζει και αμέσως μετά να ακούγεται μια χαρούμενη «καμπανιστή» απάντηση από τον Αγιο Δημήτριο.
Η ιστορία του πανέμορφου και συγκινητικού αυτού εθίμου ξεκίνησε από παλιά και αμέσως μετά τη εύρεση της εικόνας του Άγιου Δημήτριου (σχετικό άρθρο διαβάστε εδώ
https://syrosstories.wixsite.com/syrosstories/arxiki/%CE%B7-%CE%B1%CF%80%CE%AF%CF%83%CF%84%CE%B5%CF%85%CF%84%CE%B7-%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%B9%CF%80%CE%AD%CF%84%CE%B5%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%B5%CF%8D%CF%81%CE%B5%CF%83%CE%B7%CF%82-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%B5%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CE%BD%CE%B1%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%B1%CE%B3-%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%B7%CF%84%CF%81%CE%AF%CE%BF%CF%85
Η Απίστευτη Περιπέτεια Της Εύρεσης Της Εικόνας και της ανοικοδόμησης του Ιερού ναού Του Αγίου Δημητρίου Στην Σύρο είναι μια από τις πιο όμορφες και απόλυτα αληθινές και συγκινητικές ιστορίες της Σύρου.
Ως γνωστόν μετά την εύρεση της εικόνας και της αναγνώρισης της από την Ιερά Συνοδό άρχισε η κατασκευή του Ναού στο σημείο που βρέθηκε.
Όλα ξεκίνησαν από το ολοζώντανο όραμα που έβλεπε επί μια σειρά νυκτών στον ύπνο του ο Συριανός Μανώλης Πελέκης
και στην συνεχεία όταν ολόκληρος ο λαός ενός νησιού που έδινε ότι είχε και δεν είχε από τα λιγοστά υστερήματα του για να κτίσουν τον πανέμορφο αυτόν ναό και να δώσει στέγη σε ένα θαύμα που εξελίχτηκε σε όνειρο και ελπίδα ολοκλήρου του Ελληνικού Έθνους.
Όταν έγινε η εύρεση της εικόνας ύστερα από σκάψιμο στο σημείο που είχε δει στο όνειρο του ο Μανούσος Πελέκης το ημερολόγιο εκείνη την ημέρα έγραφε Δευτέρα 25 Μαΐου 1936.
Στην πραγματικότητα δεν ήξεραν τι έψαχναν. Μετά κατάλαβαν αφού βρήκαν την εικόνα.
Αφού η εικόνα έχει βρεθεί και εχει αναγνωριστεί στις 9 Μαΐου ο Ελληνοαμερικάνος Αθανάσιος Ασημακόπουλος ένας Έλληνας γεννημένος στην Υπάτη που είχε φύγει στην Αμερική όπου αφού δούλεψε σκληρά κάνοντας αρκετά καλά λεφτά επιστρέφοντας ασπρομάλλης πλέον στην Ελλάδα βρήκε την Σύρο όμορφο και πολιτισμένο μέρος για να συνεχίσει την ζωή του ήσυχα. Ήταν πάντα ντυμένος στα λεύκα Ασημακόπουλος παρουσιάζεται στον μητροπολίτη Φιλάρετο και του του λέει…
ΛΟΓΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ. ¨Σεβασμιότατε παρακαλώ με δίκες μου δαπάνες να ανεγείρω στον τόπο εύρεσης εκκλησιά.. προσφέρω 150.000 δρχ.
Τα γεγονότα τρέχουν με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Ο Φιλάρετος ,συντάσσει αναφορά προς την ιερά σύνοδο και ζητά άδεια. Η ιερά σύνοδος την δίνει αμέσως.
Το ημερολόγιο έγραφε εκείνη την ημέρα 11 Ιουνίου 1936.
Όλος ο κόσμος έχει καταλάβει πως το γεγονός της εύρεσης είναι ένας σημαδιακός αιώνος και όχι μια απλή ασήμαντη εύρεση μια εικόνας.
Ο αθηναϊκός τύπος γραφεί ασταμάτητα για το γεγονός.
Επί μέρες οι εφημερίδες ασχολούνται με το γεγονός στέλνοντας ρεπόρτερς στην Σύρο γράφουν ασταμάτητα ανατποκρισεις απο το νησι και συνεντεύξειςαπο τους μητροπολίτη , Πελεκη και Ασημακόπουλο...
Η Σύρος βρίσκεται στο κέντρο του κάθε ενδιαφέροντος.
Η εύρεση της εικόνας του Άγιου Δημήτριου υποσκιάζει ακόμα και τα φοβέρα πολίτικα γεγονότα που διαδραματίζονται εκεινη την εποχή στην Ελλάδα.
Ο κοσμος μιλά για μια ελπιδα. Ένα θαύμα που θα σώσει την Ελλάδα από τον όλεθρο του πολέμου που όλοι ξέρουν ότι πλησιάζει.
Κάπου εδώ παρουσιάζεται και η οικογένεια Φουστανιού. Και αυτοί οι πλούσιοι άνθρωποι δίνουν χρήματα όσα χρειάζονται για την ανέγερση του ναού.
Κανείς άλλος ναός στην ιστορία της Σύρου δεν έγινε με τόσο μεγάλη λαϊκή συμμετοχή. Οι Συριανοί δεν βοηθούσαν όχι μόνο σαν εργάτες άλλα προσερχόταν και έδινα χρήματα ακόμα και κοσμήματα ότι μπορούσαν από το περίσσευμα τους για να βοηθήσουν όσο και όπου μπορούσαν στην ανέγερση του ναού.
Έβλεπες ανθρώπους από τα ξημερώματα να διασχίζουν με αξίνες και φτυάρια την πλατεία κατευθυνόμενοι στο «Πλαταιάκι ¨Η τα «Άρμενᨻ Ο ίδιος ο Ασημακόπουλος ηταν πρωτεργάτης σε αυτό το χαρούμενο συλλαλητήριο. Είχε στήσει ένα καμπανάκι στην πλατεία και με ένα σφυρί το κτυπούσε δίνοντας ένα χαρούμενο ρυθμό στους απλούς ανθρώπους να τρέχουν να βοηθήσουν.
«Έχω αφιερώσει την ζωή μου για να κάνουμε όλοι κάτι ωραίο για τον τόπο μας. « έλεγε και αυτή η συγκινητική του φράση έμεινε στην ιστορία.
Ο ναός με τέτοια θέληση και με τέτοιες προσπαθείς δεν άργησε να τελειώσει. Άλλα μην νομίζετε πως ηταν εύκολο.. Ούτε φτηνό. Η μακρινή του θέση ηταν από μόνη της τεραστίας οικονομικής δυσκολίας να φτάσουν τα υλικά εκεί. Τα ποσά της οικογένειας Φουστάνου και του Ασημακόπουλου μόλις που έφταναν. Χωρίς την βοήθεια του απλού κόσμου δεν θα τελείωνε ο Ναός.
Και ΕΔΩ ΑΚΡΙΒΩΣ ΕΡΧΕΤΑΙ Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΠΩΣΞΕΚΙΝΗΣΕ ΤΟ ΕΘΙΜΟ του να σφυρίζουν όλα τα πλοία μόλις «πιάνουν τον Άγιο Δημήτριο» και η εκκλησία να απαντά χαρούμενα με την καμπάνα της.
Εχει να κάνει με το γεγονός ότι όταν κτιζόταν ο Ναός με τις τεράστιες δυσκολίες που είχε πολλοί Συριανοί άλλα και ο ίδιος ο Πελέκης έμενε εκεί στο εργοτάξιο του Ναού. Δεν έφευγε. Όταν λοιπόν περνούσε κάποιο πλοίο ο ίδιος πήγαινε και κτυπούσε την καμπάνα που είχε ήδη αναρτηθεί στο καμπαναριό προκαλώντας τους ναυτικούς να του απαντήσουν με κάποιο σφύριγμα.
Ο Πελέκης όμως είχε κάνει και κάτι ακόμα πολύ σπουδαίο και σημαντικό.
Έχουμε επίσης ένα πολύ σημαντικό στοιχείο που προέρχεται από κάποιες επιστολές του Πελέκη που έστελνε στους πλοιοκτήτες των πλοίων που περνούσαν από την Σύρο που τους παρακαλούσε να σφυρίζουν με σεβασμό όταν περνούν ερχόμενοι οι και φεύγοντας από τον βράχο του Άγιου Δημήτριου.
Οι Έλληνες Ναυτικοί είναι άνθρωποι που αγαπούν και σέβονται τα Θεία. Αυτό έκαναν τελικά και από τότε έμεινε έθιμο όποτε περνά κάποιο πλοίο να κτυπά την καμπάνα ο καντηλανάφτης και οι καπεταναίοι να του απαντούν με τρία σφυρίγματα.
Υπάρχει μια ακόμη αίτια για το έθιμο αυτό που έχει σχέση με την σημασιολογία της ευρέσεως και την εποχή που συνέβη αυτή. Σας έχω προτείνει να διαβάσετε το άρθρο της εύρεσης όπου εκεί θα δείτε το πολύ σημαντικό ιστορικό υπόβαθρο πριν την εύρεση. Στο άρθρο αυτό τονίζω ότι η εύρεση έγινε σε μια εποχή που οι Έλληνες και οι Συριανοί χρειάζονταν μια ελπίδα. Ένα θαύμα. Η εύρεση του Άγιου Δημήτριου ως στρατιώτη και Άγιου ήρθε να αναπληρώσει αυτές τις ελπίδες. Το έθιμο του κτυπήματος της καμπάνας λοιπόν είναι άμεσα συνδεδεμένο με αυτήν την βοήθεια και την ελπίδα.
Παλιοί Συριανοί διηγούνται ότι τα παλιά χρόνια επί κατοχής κάθε φορά που πλησίαζε εχθρικό βαπόρι στο λιμάνι οι καμπάνες της εκκλησιάς εντελώς ξαφνικά χωρίς κάποιος να είναι εκεί κτυπούσαν από μόνες τους. Φυσικά μιλούν όλοι για ένα ακόμα θαύμα του ήδη θαυματουργού Άγιου.
Στην πραγματικότητα ίσως και να μην ακριβώς θαύμα …άλλα θαύμα της …Αντίστασης… Στο σημείο αυτό υπήρχαν υπήρχαν εκεί άνδρες της αντίστασης που ήταν επιφορτισμένοι να επιβλέπουν την θάλασσα ψάχνοντας για εχθρικά πλοία. Έτσι λοιπόν όταν έβλεπαν κάποιο καράβι εχθρικό να έρχεται η γενικά κάποιο σημαντικό καράβι για την ζωή της Σύρου κτυπούσαν τις καμπάνες είτε δυνατά είτε συνθηματικά. Όσοι ήξεραν τους ήχους καταλάβαιναν τι καράβι είναι και έπαιρναν τα μετρά τους.
Μια άλλη όχι τόσο επιβεβαιωμένη εκδοχή του εθίμου έχει σχέση με τα ορυχεία σμυρίδας που υπήρχαν εκεί στην περιοχή. Ένα από αυτά ακριβώς από κάτω από τον βράχο του άγιου Δημήτριου,. Ερείπια από τα κτήρια των ορυχείων μπορεί κανείς ακόμα να τα δει κοιτώντας από κάτω προς την θάλασσα η ακόμα και να τα δει από κοντά όταν κατέβει από την μεριά του εργοστάσιου της αφαλάτωσης και φτάσει μέχρι εκείνο το σημείο.
Λεγανε λοιπόν οι παλιοί ότι υπήρχαν εργάτες οι ακόμα και απλοί άνθρωποι που κτυπώντας τις καμπάνες της εκκλησία ειδοποιούσαν ότι έρχεται καράβι είτε να προφυλαχτούν οι εργάτες που δούλευαν κοντά στην θάλασσα.
Όπως και να έχει το έθιμο αυτό είναι από τα πιο ωραία που έχει να θυμάται κάποιος που φεύγει η επιστρέφει η για πρώτη φορά επισκέπτεται το νησί μας και θεωρώ πως θα έπρεπε να τονίζεται στους ενημερωτικούς τουριστικούς «χάρτες» που κυκλοφορούν κατά τακτά χρονικά διαστήματα για την Σύρο.
Θέλω να ευχαριστήσω θερμά τον Μιχάλη Χατζηγεωργίου συγγραφέα του βιβλίου Άγιος ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Όνειρο και πραγματικότητα. Σύρος 1936.
Από αυτό το βιβλίο άντλησα τις περισσότερες πληροφορίες καθώς και φωτογραφίες σπάνιες και δυσεύρετες σήμερα.
Περισσοτερα ΕΔΩ https://syrosstories.wixsite.com/syrosstories/arxiki/%CE%B7-%CE%B1%CF%80%CE%AF%CF%83%CF%84%CE%B5%CF%85%CF%84%CE%B7-%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%B9%CF%80%CE%AD%CF%84%CE%B5%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%B5%CF%8D%CF%81%CE%B5%CF%83%CE%B7%CF%82-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%B5%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CE%BD%CE%B1%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%B1%CE%B3-%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%B7%CF%84%CF%81%CE%AF%CE%BF%CF%85
ΕΔΩ https://www.facebook.com/enas.panagiotis/media_set?set=a.1283032008497789&type=3
Και ΕΔΩ https://www.facebook.com/groups/263632537475861/?source=create_flow
Παναγιώτης Κουλουμπής
25 Σεπτεμβρίου 2018
Ερμούπολη Σύρος Κυκλάδες Ελλάδα